Program i metoda

Ile metodyk?


Tylko cztery miesiące dzielą nas od podjęcia decyzji, która wpłynie na cały Związek Harcerstwa Polskiego – czy jesteśmy (my – instruktorzy, gromady, drużyny) na nią gotowi?



Na mocy Uchwały Rady Naczelnej ZHP nr 17/XL z dnia 17 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia trybu dalszej realizacji zapisów Uchwały nr 65/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP z dnia 8 października 2017 r. w sprawie wpływu skutków reformy edukacji na system metodyczny ZHP utrzymano obowiązujący podział na cztery grupy metodyczne do 30 czerwca 2020 r.

Czy Rada Naczelna na podstawie danych z Ewidencji ZHP okresowo monitorowała stan liczebny harcerzy/harcerek starszych w ZHP i ich przynależność do drużyn harcerskich, starszoharcerskich, wędrowniczych i wielopoziomowych oraz liczbę drużyn starszoharcerskich?

– Czy dokonywano bieżącej oceny sytuacji dotyczącej wpływu reformy edukacji na system metodyczny ZHP ze zwróceniem szczególnej uwagi na działalność drużyn pracujących metodyką starszoharcerską? Czy kontynuowano prowadzenie konsultacji metodycznych, z których wnioski zostaną wzięte pod uwagę przy podejmowaniu dalszych decyzji w sprawie funkcjonowania grup metodycznych?
– Czy skoordynowano drugi etap konsultacji, polegający na ponownej odpowiedzi na pytania zadane w Uchwale nr 65/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP? Według założeń raporty mające zawierać rzetelną ocenę sytuacji, z wykorzystaniem opinii komend hufców oraz zespołów wspomagających pracę poszczególnych grup metodycznych, a także wnioski i rekomendacje miały być przygotowane i złożone do 31 grudnia 2019 r.
– Czy posiadamy dane dotyczące faktów: liczebność, stan kadry, miejsca zbiórek, zastępowi, ciąg wychowawczy i tym podobne? Czy mamy zebrane opinie harcerskich komend co do zaobserwowanych zmian?
– Ile razy poruszaliśmy ten temat w ciągu minionego półtora roku podczas oficjalnych posiedzeń władz wszystkich szczebli i mniej oficjalnych spotkań instruktorskich przy okazji wydarzeń programowych czy kształceniowych?

Nieustająco ogarnia mnie uczucie, że umyka nam coś bardzo ważnego i za chwilę obudzimy się z przysłowiową ręką w nocniku. Pół biedy, jeśli Rada Naczelna ZHP zdecyduje o pozostawieniu status quo. Nie wywrócimy wtedy pracy wielu drużyn do góry nogami. Stracimy jednak szansę przyjrzenia się rzetelnie sytuacji i na przykład promowania dobrych praktyk tych środowisk, które zaadaptowały się do nowej sytuacji, nie tracąc swoich członków, lub wspólnego przyjrzenia się drużynom, które zmiany w szkolnictwie dotkliwie osłabiły. Gorzej, jeśli decyzja będzie oznaczała zmianę bez znajomości kontekstu i analizy skutków. Osobiste doświadczenia i przekonania członków Rady Naczelnej ZHP mogą tu po prostu nie wystarczyć. Dane jakościowe „z terenu” są w procesie podejmowania tej decyzji kluczowe. Dlatego cieszą mnie wyrażone w styczniu 2020 r. podczas zbiórki komendantów i skarbników chorągwi głosy potwierdzające wspólną świadomość wagi sytuacji.

Co w praktyce oznacza zmiana liczby metodyk? Wszystko zależy od treści uchwały Rady Naczelnej ZHP, ale – biorąc pod uwagę dość popularne twierdzenie, że można wrócić do czasów sprzed reformy metodycznej z roku 2003 – załóżmy, że prostemu skasowaniu ulega metodyka starszoharcerska. Poniżej kilka przykładów konsekwencji od dnia obowiązywania zmiany:
– w jednym zastępie będą mogły funkcjonować osoby pomiędzy 10 a 16 rokiem życia,
– wobec członków ZHP pomiędzy 10 a 16 rokiem życia będą stosowane te same formy pracy,
– podczas różnorakiego współzawodnictwa w drużynie, szczepie, hufcu (np. podczas rajdów) osoby pomiędzy 10 a 16 rokiem życia będą stanowić jedną kategorię,
– programy instrumentów metodycznych będą adresowane na tym samym poziomie trudności dla 10-latków i 16-latków,
– kursy, warsztaty, konferencje dla metodyków, w tym drużynowych, będą traktowały wszystkie powyższe, ale i wiele innych aspektów funkcjonowania drużyn bez rozróżniania na grupę 10–13-latków oraz 13–16-latków.

Oczywiście to bardzo uproszczona symulacja, można przecież zmienić nie tylko liczbę metodyk, ale także przedziały wiekowe poszczególnych grup metodycznych, np. wydłużyć wiek zuchowy do 11 roku życia, a obniżyć wędrowniczy do roku 15. Rozwiązań może być wiele, ale każde doniosłe w skutkach. Wystarczy przypomnieć sobie, jak wielkim społecznym echem odbiło się obniżenie w Polsce wieku szkolnego i powiązane z nim zjawisko mieszanych roczników (dzieci 6- i 7-letnich w jednej klasie).

Dodatkowo warto się zastanowić, na jakie kwestie zmiana liczby metodyk nie będzie miała wpływu. Poniżej najbardziej oczywiste przykłady:
– możliwość funkcjonowania w drużynach wielopoziomowych osób pomiędzy 10 a 16 rokiem życia (zarówno takich, gdzie członkami zastępów są harcerze, a zastępowymi – harcerze starsi, jak i takich, gdzie mamy obok siebie zastępy harcerskie z zastępowym harcerzem oraz zastępy starszoharcerskie, gdzie zastępowym jest harcerz starszy) – drużyny te są elementem aktualnego systemu,
– możliwość funkcjonowania w jednym namiestnictwie drużynowych harcerskich i starszoharcerskich lub starszoharcerskich i wędrowniczych – komenda hufca może dowolnie tworzyć swoje zespoły w zależności od zapotrzebowania i możliwości kadrowych.

Decyzja o liczbie metodyk nie powinna być podjęta wyłącznie na podstawie wiary lub jej braku w drużyny starszoharcerskie, które są sposobem organizacji podstawowych jednostek organizacyjnych (rekomendowanym, ale nie jedynym możliwym).

Metodyka to sposób pracy (nauczania) i to, jak mamy zaprojektowany system metodyczny, w szczególności ile metodyk jest w nim ujętych, jest ściśle powiązane z naszymi przekonaniami o tym, czy pomiędzy 10-latkiem a 16-latkiem występują istotne różnice w sposobie funkcjonowania w grupie, refleksyjności i autonomii decyzji, sposobie realizacji pasji i zainteresowań. Innymi słowy, naszymi przekonaniami o tym, czy wspierając każdego z nich we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru, można stosować takie same narzędzia i sposoby, czy może jednak powinny one być zróżnicowane. Dobrze, kiedy te przekonania wypływają z wiedzy i są oparte na faktach, a nie jedynie na naszych odczuciach lub intuicji.

Tak. Decyzja w sprawie liczby metodyk musi bazować na rzetelnych danych i rzeczowej dyskusji instruktorskiej. Czy jesteśmy gotowi, aby tę decyzję podjąć?

0 0 votes
Article Rating
Lucyna Czechowska
harcmistrzyni | członkini Rady Naczelnej | b. zastępczyni Naczelnika ZHP ds. wychowania
Subskrybuj
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments