Srebrne tsunami, silver economy, silver models, emerytura po siedemdziesiątce – cały świat, a zwłaszcza Europa przygotowuje się na zmiany, jakie niesie nam coraz dłuższe życie i spadek dzietności. Wydłuża się okres sprawności i aktywności zawodowej. Zmieniają się też sami „seniorzy”, którzy znają już komputery i smartfony, prowadzą aktywne życie, podróżują. Co tymczasem robi nasz ukochany Związek? Już 30-latków zaczyna odsuwać od zarządzania, a 55-latków odsyła na półkę z napisem „senior”. Jeśli zaś z czasem zabraknie im na leki i – nie daj Boże – przestaną płacić składki, to automatycznie usuwa ich z ZHP… „Bratnie słowo”? Hmmm… Wiele mówimy o zmianach, o inkluzywności, o różnorodności, ale czy nasz Związek naprawdę nadąża za zmieniającym się światem, czy rzeczywiście jest włączającą organizacją, czy głosząc „różnorodność”, pamięta, że oznacza to również otwarcie na ludzi w różnym wieku? I czy rzeczywiście potrafi włączyć, połączyć i wykorzystać potencjał wszystkich pokoleń dla wychowania i wsparcia młodzieży?
Scrolluję sobie właśnie informacje z ostatniego tygodnia… Prawie 52-letni Noriaki Kasai, wciąż czynny skoczek narciarski, właśnie wygrał zawody Pucharu Kontynentalnego na skoczni w Sapporo. Wśród pokonanych znaleźli się m.in. dwudziestoparolatkowie. Jakby tego było mało, Japończyk planuje start w… Igrzyskach Olimpijskich w 2026 r. Ewenement? Niekoniecznie. Takie przykłady można mnożyć. Helena Norowicz karierę modelki zaczęła po osiemdziesiątce, 82-letni Joe Biden przewodzi światowemu mocarstwu i zamierza wystartować w kolejnych wyborach prezydenckich, a ich rówieśnicy Rolling Stone’si właśnie wydali kolejną płytę. Zdaniem wielu – najlepszą.
Zerkam do Strategii WAGGGS-u: „Zapewnienie skutecznego, włączającego i międzypokoleniowego zarządzania i przywództwa”, ale zaraz obok: „Będziemy kierowani przez młodych”. Strategia WOSM w priorytetach wymienia „włączający świat” oraz „różnorodność i włączanie”, ale zaraz zaznacza: „świat kształtowany przez młodych”, co zgodnie z zasadami WOSM i WAGGGS oznacza osoby do 30. roku życia. Alogizm i ageizm w jednym, bo wychodzi na to, że „różnorodność i włączanie” nie odnosi się do wieku. Mamy zatem do czynienia z klasycznym wykluczeniem społecznym. W świetle takiej logiki to samego Roberta Baden-Powella czy Stefana Mirowskiego należałoby odsunąć od kierowniczych funkcji jako „dziadersów”…
Jak wiemy, niektórzy z nas potraktowali te strategiczne wezwania bardzo dosłownie. Miniony zjazd miał chyba najniższą średnią wieku w historii. To dobrze – świeży powiew jest potrzebny. Ucieszyłam się zapowiedzią podjęcia uchwały o potrzebie rozpoczęcia dialogu międzypokoleniowego. Miałam nadzieję, że będzie to wreszcie wyciągnięcie „włączającej” ręki do instruktorów w średnim wieku i starszych. I jakież było rozczarowanie, gdy wektor tej uchwały (nr 15/XLII z dnia 22 maja 2022 r.) okazał się być skierowany przeciwnie i jednostronnie. No cóż, punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.
Im niżej, tym brutalniej. Opowieści o lokalnych czystkach w hufcach i nie zawsze eleganckich pożegnaniach można by mnożyć. Wielu doświadczonych instruktorów po prostu odwiesiło mundur do szafy, być może na zawsze. Zmiany, zmiany, zmiany. Tak jakby sama zmiana była gwarantem lepszego. Dopiero z czasem się okazuje, że „nowe” nie zawsze znaczy „lepsze”.
Czy chodzi o to, że średnie i starsze pokolenie jest przyśrubowane do stołków lub za nimi tęskni? Nic podobnego. Doświadczeni instruktorzy wiedzą, że harcerskie „stanowiska” to przede wszystkim ciężka służba, z nielicznymi wyjątkami społeczna, do której trzeba dołożyć prywatny czas, energię, a nierzadko pieniądze. Służba, która często wypala i eksploatuje, bo też nie zawsze spotyka się z wdzięcznością. Dlatego w wielu miejscach doświadczeni instruktorzy chętnie odstąpili miejsca młodszym. Mamy więc młodą Naczelniczkę, większość stosunkowo młodych komendantów chorągwi i nierzadko bardzo młodych komendantów hufców, obozów, kolonii czy zimowisk. Wielu z nich się sprawdziło, ale było i jest sporo bolesnych porażek, bo też nie każdy do takiej roli jest przygotowany i dojrzały.
[…]
Cały tekst w pdf: Niewykorzystany potencjał
